Gül Bakkaliyesi

İşten çıkmış, eve doğru gidiyordum. Kulaklık kulağımda, gözüm telefonun ekranında. Önce, ne var ne yok diye twitter’a baktım. Gündem yine hep siyasi. Hep ölümler. Hep haberler. Hep öğrenilmiş bir öfke hali. O sırada çaldı telefon. Gündeme öfkemin arasına, sevdiğim ve evlendiğim kadın Şule girdi. Kulaklıktaki o klik sesli düğmeye bastım. Efendim hayatım, dedim.

“Canım çıktıysan eve gelirken ekmek alır mısın bakkaldan. Annemler geliyor.”

Kısa bir derin nefesle alırım tabi de canım, niye habersiz geliyorlar ki, haber verseydiler ona göre hazırlık yapardık, dedim.

“Babamın işi işte, Allah’tan, tavuğu çözdürmüştüm. Pilav yaptım. Bir de çorba yaparım sen gelene kadar. Hallederiz yani aşkım.”

Böyleydi Şule, insan kaynakları uzmanı olmanın yanında çok büyük bir kriz yöneticisiydi. Bir kriz mi çıktı, hiçbir şekilde panik yapmaz, nasıl çözeceğini kafada düşünür, sonrasında da uygulamaya sokardı. Belki de sırf bu yüzden evlendim onunla. Hayatımın hep krizler üzerine olduğu düşünüldüğünde, beni yönetecek birine ihtiyacım kesindi. Haftayı bölmüştük. Pazartesi, Çarşamba, Cuma araba bende Salı, Perşembe, Cumartesi araba ondaydı. Pazartesileri ona veremezdim, her ne kadar kriz yöneticisi olsa da bu kentin trafiğine sokup sendromuna sendrom eklemek istemezdim. O yüzden her dün olduğu gibi bu dün de bendeydi. Bugünse Şule’de. Hem benden yarım saat önce çıkıyor, on dakikada o kenti allem edip kullem edip geçip eve geliyordu.

Evlenirken, bizimkiler şu an kaldığımız daireyi Şule’nin üstüne yaptılar. Hediye olsun diye. Babam da emekli olup Altınoluk’a yerleşti. Yılda bir kez geliyorlar, kendilerine Altınoluk’tan bahçeli ev aldıktan sonra, bahçe işlerine verdi. O evi de annemin üstüne yaptı. Babam, bu dünyanın sahibi kadınlardır, biz sadece misafirleriz, derdi. Şimdi daha iyi anlıyorum aslında söylediklerini. Kısa boylu, komünist bıyıklı, kara yağız, ayva göbekli bir adam baktığında. Halbuki içinde bir derya-ı umman saklar. Kahir ekseriyetin babası gibi.

Şule, evi kendi üzerine yapılmasının verdiği minnet borcuyla hiçbir şekilde satmayı veya başka bir yere yerleşmeyi düşünmedi. En azından teklif etmedi bana. Bir gün söylese, ne tepki vereceğimi de bilmiyorum hani. 29 yılda 4 yıl üniversite, 3 yıl da şehir dışı işi düşünce 22 yıldır bu evdeyim. 22 yıldır bu mahallede. Herkesin herkesi tanıdığı sokakta. İşte sol tarafta, Fransa’da mezbaha da çalışıp Türkiye’de ev yapan Osman Amca’nın evi, hemen şu sağ karşıda sıvalı olan 5 katlı evse Hollanda’da malulen emekli olup gelen Rasim Amca, karşıda ne iş yaptığını bilmediğim Almanya’dan emekli ve mercedesiyle hava atıyor diye konuşmadığımız İsmail Bey. Ve Almanya’da döküm atölyesinde 24 yıl çalışıp emekli olan dedemin diktiği apartman. Hepsi öldü bu isimlerin. Canını dişine takarak, ağlaya sızlaya gittiler işe. Almanya’nın ne olduğunu ben bunlardan öğrendim. Tutumluluktan ziyade cimrilikle inşa edilmiş hayatlar. Hepsi köy çocuğu aslında. Avrupa’nın tamamı Almanya diye geçer bizim burada. Kendi yoksulluklarını görüp de ona çocuk dünyalarında açtıkları savaşın yaşayan tanıklarıydılar bir zamana kadar. Her kazandıkları Mark’ta, Gulden’de, Frank’ta gururla paraya bakardılar. Çoğu da Euro’ya dönünce o devletler, buraya kesin dönüş yaptılar. Buradaki evler işte Mark’ların, Gulden’lerin, Frank’ların üzerine inşa oldu.

Şu sokağın girişindeki bakkalsa, ben gözümü açtığımdan beri var. Gül Bakkaliyesi’di adı. Gül sokağın Gül Bakkaliyesi. Ben daha bir iki yaşındayken, babam işletirmiş. Batmış tabi, veresiye defteri yüzünden. Bakkalcılık babama göre bir iş değil. Sonra Artvinliler almış. Çocukluğumun Gül Bakkaliyesi Artvinliler dönemindeydi. Türkiye’nin batısına gelen göçe göre bakkalı işletenler de el değiştiriyordu. Ardahanlıların devri babamla başladı, ardından Artvin’liler aldı. Sonra bir kısa süre Bulgar muhaciri birine geçti, sokakta hiç Bulgar Muhaciri olmayınca, iş yapamayacağını anladı. Sonra Ahıskalılar geldi. Rusya dağılınca, ortada kalan Türklerin hamisiydik neticede. Onlar da geldiler.  Gül Bakkaliyesi artık Ahıskalılarındı. Çocukluğumuz bu sokakta leblebi tozuyla, cinoyla, açık kurabiyeyle, sulu gözle geçiyordu. Hangi bakkal gelirse gelsin, bu ürünlerde değişiklik yapılamazdı. Bulgar muhaciri bu yüzden kaybetti. Bilmediğimiz markalar geliyordu, bilmediğimiz oyuncaklar, bilmediğimiz yiyecekler. Leblebi tozundan mahrum etti bizi. Bir mahalle bakkalında, çocukların vazgeçilmezlerini kaldırırsan kaybederdin. Sonuçta evin her şeyini biz alırdık. Ekmeğini, sütünü, makarnasını, margarinini. Sokak çocukları olarak bilmeden yaptığımız boykot, işe yaramış ve adam devretmek zorunda kalmıştı.

Şimdiyse bu Ahıskalı’nın elindeydi Gül Bakkaliyesi. Mahallenin çoğu Ardahan’lı olunca, dille anlaşmada sorun yaşanmıyordu. Bizimkiler de kaba bir Türkçe konuşuyordu, bakkal da. Hiç yabancılık çekmedi haliyle. Buna sığınarak da ilk önce, bakkalın adını değişti. El yazısı boyayla yapılmış Gül Bakkaliyesi tabelası gitmiş, yerine Gül Market gelmişti. Kimse yadırgamadı bunu. Zaten hiçbir anne de markete gidip ekmek al demedi hiçbir çocuğa. Bakkala git dediler. Sonra bu yeni bakkal, markete dönüşümün ilk örneklerini gösterdi. Zam yaptı her şeye. Leblebi tozu 25 kuruştan 50 kuruşa çıktı. Sulugözü komple kaldırdı. Cino’nun aynı türü daha ucuz bir markasını bulup getirdi. Onu 50 kuruştan sattı. Gazozların markası değişti. Fiyatı diğer markalarla aynı kaldı. Ayda bir, babaların maaş aldığı zaman gittiğimiz büyük ve gerçek markette 75 kuruşa satılan makarnayı 2 liraya satmaya başladı. Başka makarna getirmedi bakkala. Bir süre, bunun ekmeğini yedi. Sonra veresiyeyi kesti. Bir mahalle bakkalında yapılmaması gereken şeyi yaptı. Artık üzerinde mavi keçeli kalemle veresiye defteri yazan o harita metot defteri yoktu, annelerin koynunda sakladığı o siyah ufak defterde. 20 yıllık geleneği kaldırdı. Artık her şey nakitti. Mahalleli de madem veresiye vermiyorsun, gerçek markete gider daha ucuza alırım dedi kendini düşündü. Adam da aslında kendini düşündü. Geçen baharda üçüncü çocuğu oldu. İkisi  ilkokulda, biri memede üç çocukla veresiye defteri olmazdı. Bakkalın indirdiği tabelasından sonraki en keskin eylemi bir süre daha devam etti. Ama artık, satışları düştü. Herkes markete koştu.

Şule, telefonla ekmek al dediğinde çocukluk içgüdüsü belki, fırına falan gitmedim. Bakkal’ın az ilerisindeki durakta indim otobüsten. Kırk iki çocuk adımıydı bu mesafe. Büyüyünce yirmi bir adıma düştü. Bakkalın önüne geldim. Ekmek dolabından iki ekmek aldım, kafamı kaldırmadan içeri girdim, İlimdar bir de yoğurt versene, dedim. Kafamı kaldırdım, kaldırmaz olaydım.

Tüm raflar boştu. İşte şu küf tutan duvarın altındaki makarna kısmı boş. Yanındaki adı ilk defa duyulan çayların dizildiği rafta tek bir tane çay kalmıştı. Altındaki bisküviler bitmiş, bir tane markanın kutusu içinde dört beş tane çilekli ve muzlu bisküviler vardı. Margarinleri koyduğu dolap kapalı. Kola dolabı da fişten çekilmiş. Sigara rafları bomboş. Yoğurt da yok.

Noldu İlimdar, hayırdır bu ne hal?

Kapatıyoruz Çetin, artık gitmiyor.

Bu kadardı işte. Bu sokağa sonradan gelip de sokakla, insanların çocukluklarıyla ortak noktası olmayan bir insanın verdiği cevap bu kadar olurdu zaten. Gözüm doldu. Leblebi tozları geldi aklıma, şurada Artvinli İsmail amcayı lafa tutup da çaldığımız cinolar. Patlayan şekerler. Artist kağıtlarımız. Hatta bilyelerimiz. Hepsi gidiyordu. Çocukluğumu ortadan kaldırıyordu. Evden bakkala yeşil beş bini görünce, yirmi sekiz saniyede koştuğum ve bu rekorun bende olduğu Gül Bakkaliyesi artık tarih oluyordu.

Neden, dedim sadece. Neden.

“Hepiniz, markete gittiniz. Üç çocukla ben kaldım burada Çetin. Defter de yok artık.”

Yutkunamadım, başımı hiç kaldırmasaydım diye tekrar geçirdim içimden.

Komple mi kapanıyor, devir mi ediyorsun dedim.

“Komple, komple. Artık Gül Market yok.”

Sağlık olsun ne diyeyim, diyebildim ve çıktım. Diyemezdim, içime işlemişti. Çocukluğumuzun tapınağını kapatıyordu işte.

Çıktım, durağın tam karşısındaki büyük marketten yoğurt aldım, eve geldim.

Montumu çıkarıp, mutfağa gittim. Şule çorbayı karıştırıyordu. Öptüm, kolay gelsin dedim.

Yüzüme baktı, bıraktı karıştırıcıyı. Elayla yeşil arası gözlerini gözlerime dikti. Yumuşacık elleriyle, başımı tuttu. Noldu, hayatım. Ne bu halin, dedi şaşkın şaşkın bakarak. Cevap veremiyordum. Babamlara mı içerledin yoksa haber vermediler diye dedi.

Yook! dedim, sesim titriyordu. Kokusu boynundan, yüzüme doğru süzüyordu. Sımsıkı sarıldım. İçim titriyordu. Ağlamamam gerekiyordu. Güçlü olmalıydım.

-İlimdar bakkalı kapatıyor aşkım. Komple kapatıyor hem de, komple. Bir daha bakkal yok.

Anladı Şule. Ne hissettiğimi anladı. O bakkalın benim için ne demek olduğunu biliyordu. Bir yanı babamdı, bir yanı çocukluğum.

Kollarıyla sımsıkı sardı beni, kokusu iyice üzerime sindi. Boynu ağrımasın diye annem yıllarca kendisinin de kullandığı zeytinyağlı kremden vermişti Şule’ye. O koku, yıllardır bildiğim o annem kokusu, Şule’nin boynundan geliyordu. Kulağıma fısıldadı:

-Üzülme, koca çocuk. Artık büyüme zamanın geldi. Hadi sofrayı hazırla, misafirlerimiz var.

Kafamı salladım, gümüş çatal bıçak takımıyla o saten bez örtüyü alıp, salona geçtim.

O ceviz masanın başına.